امروزه همه‌جا صحبت از NFT است. سلبریتی‌ها، برندهای معروف و سرمایه‌گذاران به سمت این پدیده نوظهور هجوم آورده‌اند. شبکه‌های اجتماعی هم از این غافله عقب نمانده‌اند: اینستاگرام در حال اضافه کردن قابلیت خرید و فروش NFT است و آتش هشتگ‌های مرتبط با NFT در توییتر همچنان شعله‌ور است. اما NFT یعنی چه و چرا با ارقام میلیون دلاری خرید و فروش می‌شود؟ در این مقاله، ضمن پرداختن به این پرسش‌ها، بررسی می‌کنیم که NFT چیست، چگونه کار می‌کند و  چه چیزهایی را می‌توان به NFT تبدیل کرد.

NFT به چه معناست؟

NFT مخفف Non-Fungible Token یا توکن غیرقابل تعویض است. برای درک این مفهوم بهتر است که کلمات را جداگانه بررسی کنیم:

•       معمولا وقتی می‌خواهیم مالکیت یک دارایی، مانند خانه یا ماشین را ثابت کنیم، سند مالکیت آن را ارائه می‌دهیم. به همین ترتیب، دارایی‌های دیجیتال ما هم باید دارای سند مالکیت باشند. «توکن(Token)» سند مالکیت یک دارایی دیجیتال است. وقتی چیزی توکنیزه می‌شود، دارای یک سند مالکیت دیجیتال می‌شود و  صاحب این سند یا توکن می‌تواند ادعای مالکیت آن دارایی دیجیتال را داشته باشد.
•       «غیر قابل تعویض» یعنی اینکه فقط یکی از آن دارایی وجود دارد و نسخه دیگری ندارد. وقتی یک دارایی غیر قابل تعویض است یعنی نمی‌توان آن را با دارایی مشابهی عوض کرد؛ چون ارزش این دو دارایی یکسان نیست. در مقالات بعدی مفصل راجع به تفاوت مفهوم «قابل تعویض» و «غیر قابل تعویض» بودن بحث خواهیم کرد.

همچنین می‌توانید به دوره NFT مراجعه کنید

اکنون این دو تعریف را باهم جمع می‌کنیم:

یک دارایی داریم که فقط یکی از آن وجود دارد و بدون جایگزین است. برای اثبات مالکیت این دارایی، یک سند مالکیت دیجیتال وجود دارد. به این سند مالکیت دیجیتال NFT می‌گوییم.

چرا به NFT نیاز پیدا کردیم؟

دلایل مختلفی برای تولد NFT وجود دارد که در اینجا به چند مورد آن اشاره می‌کنیم:

• حذف واسطه: پیش از این، هنرمندان ناچار بودن تا برای دیده‌شدن و فروش آثارشان دست به دامن واسطه‌هایی مثل دلالان و گالری‌ها شوند؛ اما با وجود NFT دیگر نیازی به واسطه نیست. هنرمندان می‌توانند مستقیما با خریدار مراوده داشته‌باشند و سود بیشتری هم از فروش ببرند.
• سود از فروش‌های بعدی: هنرمندان معمولاً پس از اولین فروش آثار هنری خود، دیگر درآمدی از آنها ندارند؛ اما NFT به آن‌ها کمک می‌کند تا به ازای هر بار فروش یک محتوای دیجیتال، سودی هم به خالقش برسد. در واقع، هنرمندان می‌توانند حق امتیاز خود را تنظیم کنند تا هر زمان که هنرشان به صاحب جدید فروخته شد، درصدی از فروش را دریافت کنند. 
• شراکت دنبال‌کنندگان در سود: هر روزه محتوای زیادی تولید و در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود. سود اصلی این محتوا ابتدا در جیب پلتفرم‌ها و سپس اینفلوئنسرها می‌رود و چیزی به دنبال‌کنندگانشان نمی‌رسد؛ این باعث می‌شود که یک دنبال‌کننده اولیه با مخاطبی که پس از مشهور شدن آن تولیدکننده محتوا به دنبال‌کنندگانش پیوسته تفاوتی نداشته‌باشد. NFT این مشکل را هم حل کرده‌است: از آن‌جایی که محتوای NFTشده این قابلیت را دارد که به ازای هر بار فروش به مالکان قبلی خود سود برساند، دنبال‌کنندگان یک تولیدکننده محتوا می‌توانند با خرید و فروش محتوای NFT شده در سودی که آن اینفلوئنسر می‌برد شریک باشند. به این ترتیب، دنبال‌کنندگان قدیمی‌تر سود بیشتری نسبت به مخاطبان جدیدتر می‌برند.
• احراز هویت محتوا: خیلی وقت‌ها منشا محتوایی که در اینترنت پخش می‌شود معلوم نیست و ردگیری خالق آن بسیار سخت است؛ اما خالق NFT مشخص و قابل ردگیری است.

چه چیزهایی را می‌توان به NFT تبدیل کرد؟

همان‌طور که گفتیم، یک NFT از محتوای دیجیتال ایجاد می‌شود؛ بنابراین، بدیهی است که هر محتوای دیجیتالی را می‌توان به NFT تبدیل کرد. از جمله:

•       آثار گرافیکی
•       GIFها
•      پست‌های اینستاگرام
•       قطعات موسیقی
•       ویدیوها
•       آواتارهای مجازی و اسکین بازی‌ها
•       مدل‌های شبیه‌سازی شده
•       مقالات و اسناد PDF

و حتی توییت ها! جک دورسی، یکی از بنیانگذاران توییتر، اولین توییت خود را به عنوان NFT به قیمت بیش از 2.9 میلیون دلار به سینا استوری، کارآفرین ایرانی حوزه ارز دیجیتال، فروخت.

 NFT های کلکسونی متعلق به دنیای دیجیتال هستند؛  بنابراین به جای اینکه یک تابلوی رنگ روغن واقعی به دیوار آویزان کنید، یک فایل دیجیتال دریافت می‌کنید و از حقوق مالکیت انحصاری آن اثر برخوردار می‌شوید. تا پیش از این NFT ها می‌توانستند در هر زمان تنها یک مالک داشته باشند اما امروزه این امکان فراهم شده که مالکیت هر NFT بین چند نفر تقسیم شود؛ مانند تقسیم دونگ‌های یک قطعه زمین.استفاده از فناوری بلاک‌چین تأیید مالکیت و انتقال توکن‌ها را بین مالکان آسان می‌کند. همچنین خالق اثر می‌تواند اطلاعات خاصی را درجزئیات NFT ذخیره کند. به عنوان مثال، هنرمندان می توانند با درج امضای خود در بخش جزئیات NFT، آثار هنری‌شان را امضا کنند.

همان‌طور که بازارهای فضاهایی مانند دیجی‌کالا برای خرید و فروش اقلام مختلف وجود دارند،  امروزه بازارهای دیجیتالی وجود دارند که بستر خرید و فروش NFT ها را مهیا کرده‌اند. برخی از معروف‌ترین آنها عبارتند از:

•       Objkt
•       OpenSea
•       Foundation

 NFT چگونه کار می‌کند؟

همان‌طور که سند مالکیت خانه شما در یک دفترخانه اسناد رسمی ثبت می‌شود، NFT شما هم در بلاک‌چین ثبت می‌شود. پس بلاک‌چین یک دفتر اسناد است که نقل و انتقالات دنیای دیجیتال را ثبت می کند.

اگر در مورد بیت کوین، اتریوم و سایر رمزارزها اطلاعاتی دارید، پس تا حدودی با فناوری بلاک‌چین نیز آشنا هستید.

بلاک‌چین (Blockchain) چیست: بلاک‌چین  یک پایگاه داده است که  شبکه‌ای از بلوک‌ها آن را تشکیل می‌دهند. اطلاعات مختلف به ترتیب زمانی روی این بلوک‌ها ثبت می‌شوند.

بلاک‌چین‌ها  «غیرمتمرکز (Decentralized)» هستند، به این معنی که کنترل آن ها به جای یک مرجع، در چندین مرجع، شرکت یا حتی افراد مختلف پخش می‌شود. غیرمتمرکزبودن بلاک‌چین به خریداران و فروشندگان این امکان را می‌دهد که به جای معامله از طریق یک واسطه یا دلال، مستقیماً با یکدیگر تعامل داشته ‌باشند. در مقالات بعدی بیشتر راجع به بلاک‌چین صحبت خواهیم کرد.

وقتی شخصی تصمیم به خرید یک NFT می‌گیرد، طبیعتاً مانند زمانی که یک نقاشی اصل از ون گوگ را بخرد، دارایی فیزیکی برای نگهداری نخواهد داشت. در عوض، با خرید یک دارایی دیجیتال مالکیت آن اثر در دفترخانه‌ای که نامش را «بلاک‌چین» گذاشتیم ثبت می شود. مردم سراسر جهان به بلاک‌چین دسترسی دارند؛ بنابراین، خریدار برای اثبات مالکیت خود کافیست به اینترنت دسترسی داشته‌باشد. 

از آنجایی که دارایی‌های دیجیتال دارای ارزشی هستند که عمدتا توسط عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، می‌توان آن‌ها را مانند دارایی‌های فیزیکی خرید و فروش کرد. همانگونه که هنگام خرید یک دارایی فیزیکی سنددار، مانند یک خانه یا یک ماشین، سند آن دارایی به نام شما در یک دفترخانه ثبت می‌شود، NFT هم که سند دارایی دیجیتال شماست، پس از خرید به نامتان  در بلاک‌چین ثبت می‌شود. به همین ترتیب، اگر موفق به فروش یک NFT شوید، آن NFT در بلاک‌چین به نام مالک جدیدش ثبت خواهد شد.NFTها پس از ثبت در بلاک‌چین به کیف پول دیجیتالتان منتقل می‌شوند. کیف پول دیجیتال حکم گاوصندوقی را دارد که می‌توانید اسنادتان را در آن نگه‌دارید و هر موقع لازم شد، سندی را از آن خارج یا سند جدیدی به آن اضافه کنید

بازار NFT چگونه است؟

فناوری بلاک چین و NFT به هنرمندان و تولیدکنندگان محتوا فرصتی منحصر به فرد برای کسب درآمد از آثارشان می دهد. NFT مزیای زیادی برای هنرمندان دارد از جمله:

• مالکیت مستقیم اثر هنری
• حذف واسطه در فروش
• درآمد مکرر از حق امتیاز
• ورود آسان‌تر به بازار هنر
• تشکیل سریع‌تر باشگاه هواداران و امکان ارتباط بهتر با آن‌ها

و موارد دیگری که در مقالات بعدی به تفضیل به آن‌ها خواهیم پرداخت.

هنر تنها راه کسب درآمد با NFT نیست.با ظهور متاورس، رقابت بین برندهای معروف برای تولید و فروش NFT شدت یافته ‌است. «نایکی» یکی از اولین نام‌هایی است که در میان کسب‌وکارهای NFT مشهور ذکر شده است. تا امروز، نزدیک به 183.69 [JH1] میلیون دلار در کل فروش NFT و 90.59 میلیون دلار حق امتیاز توسط این برند پوشاک ورزشی گزارش شده است. جالب است بدانید که نایک احتمالاً یکی از اولین شرکت هایی است که حجم تراکنش ثانویه 1.3 میلیارد دلاری را ثبت کرده است.

«آدیداس» رقیب سرشناس نایکی و یک تازه وارد برجسته در عرصه NFT است. وقتی این سوال مطرح می‌شود که “چه شرکت‌هایی در حال سرمایه‌گذاری در NFT هستند؟” آدیداس به عنوان یکی از پاسخ‌های برتر مطرح می شود. تا امروز، آدیداس کل درآمد خود را از NFT 10.95  میلیون دلار همراه با 4.75 میلیون دلار حق امتیاز گزارش کرده‌است. NFT های مجموعه “Into the Metaverse” آغازی برای مشارکت این شرکت پوشاک ورزشی در NFT ها بود. جالب است بدانید که تمام 30000 NFT آدیداس ظرف چند ساعت تولید و فروخته شد.

 NBA Top Shot که لحظات برجسته بازی‌های بسکتبال NBA را به کارت‌های ورزشی NFT تبدیل می‌کند، تا اواخر مارس بیش از 500 میلیون دلار فروش داشت. NFT یکی از لحظات برجسته لبرون جیمز بیش از 200000 دلار فروخته شد. حتی افراد مشهوری مانند رونالدو، امینم و اسنوپ داگ درحال کسب درآمد از NFT هستند و خاطرات، آثار هنری و لحظات منحصربه‌فرد خود را در قالب NFT منتشر می‌کنند.

البته، بسیاری از مردم هنوز NFT ها را نادیده می گیرند یا حتی این مفهوم را تحقیر می کنند؛ سقوط بازار ارزهای دیجیتال احتمالا بر این شک و تردید افزوده است. با این حال، جامعه مشتاقان NFT همچنان در حال رشد است. هنرمندان باید تغییراتی را که بازار هنر NFT در حال حاضر تجربه می‌کند، در نظر بگیرند. آنها از خالقان می خواهند که برای کاری که انجام می دهند تلاش بیشتری کنند؛ اما نتیجه آن برای کل صنعت، پاداش خواهد داشت. عصر NFT به تازگی آغاز شده است، اما تا همین‌جا هم نحوه دسترسی، ارزش گذاری، خرید و فروش هنر را تغییر داده است.

همانطور که بسیاری، ارزهای دیجیتال را پاسخ دنیای دیجیتال به پول سنتی می‌دانند، کسانی هم هستند که NFT را پاسخی به محتوای دیجیتال بدانند و اگر دارایی‌های غیردیجیتالی بتوانند میلیون‌ها دلار به فروش برسند، باید منطقی باشد که دارایی‌های دیجیتال نیز بتوانند همینقدر ارزشمند شوند. با وجود ظهور پدیده‌هایی مانند متاورس، بلاک‌چین و Web3، بعید نیست که NFTها آجرهای نسل جدید دنیای دیجیتال باشند.